Lokalne źródła prawa

Lokalne źródła prawa – to rodzaj źródeł prawa administracyjnego, w postaci aktów prawa miejscowego, stanowionych przez organy jednostek samorządu terytorialnego, organy administracji rządowej oraz kierownictwa wewnętrznego i organy zakładów administracyjnych.

Wszystkie akty normatywne powszechnie obowiązujące, stanowione przez administrację, mają charakter wykonawczy do ustaw. Akty prawa miejscowego stanowione są na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ale mogą być od tego wyjątki.

I. Akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego:

a) stanowione przez organy gminy – są to przepisy powszechnie obowiązujące na obszarze gminy, stanowione przez gminy na podstawie upoważnień ustawowych:

– przepisy wykonawcze tworzy rada gminy w drodze uchwały; delegacja ustawowa dla ich stanowienia znajduje się w ustawie szczególnej lub ustawie gminnej; normy powszechnie obowiązujące może w gminie stanowić w zasadzie tylko jej rada; o tym, czy stanowienie przepisów wykonawczych jest uprawnieniem czy obowiązkiem tego organu, przesądza treść upoważnienia ustawowego;

– przepisy porządkowe – ustanawia je rada gminy w formie uchwały porządkowej; może je podejmować również zarząd gminy w tej samej formie; zawierają zakazy i nakazy określonego zachowania się;

b) stanowione przez organy powiatu – są to przepisy powszechnie obowiązujące na obszarze powiatu, stanowione na podstawie upoważnień ustawowych przez powiat, należą do nich również przepisy porządkowe i wykonawcze; akty prawa miejscowego powiatu stanowi rada powiatu w formie uchwały; powiatowe przepisy porządkowe mogą być stanowione w szczególnie uzasadnionych przypadkach, o ile przyczyny ich wydania występują na obszarze więcej niż jednej gminy;

c) stanowione przez sejmik województwa – czyli przez jedyny podmiot kompetencji prawodawczych (stanowiący i kontrolny organ regionalnej jednostki samorządu); prawodawca nie przewiduje tu możliwości stanowienia przepisów porządkowych, takie regulacje na szczeblu województwa mogą wprowadzać niektóre terenowe organy administracji rządowej.

II. Akty prawa miejscowego organów administracji rządowej w województwie:

– ustawodawca tu również podzielił akty prawa miejscowego na akty wykonawcze i porządkowe; kompetencje do wydawania rozporządzeń porządkowych przydano wyłącznie wojewodzie; tego ograniczenia nie zastosowano jednak w odniesieniu do aktów prawa miejscowego stanowionych na podstawie upoważnień ustawowych.

III. Akty normatywne kierownictwa wewnętrznego:

– to akty zawierające normy prawne, ale o ograniczonym podmiotowo i przedmiotowo zakresie zastosowania; nie mogą bezpośrednio regulować sytuacji prawnych podmiotów administrowanych.

IV. Akty normatywne stanowione przez organy zakładów administracyjnych:

– cechą konstytutywną funkcjonowania formy organizacyjnej zakładu jest to, że w układzie zakład – użytkownik mamy do czynienia z zależnością o charakterze wewnętrznym; prowadzi to do zwiększonej podległości administrowanych wobec administrujących; sferą działalności podstawowej jest świadczenie usług pozostających w gestii zakładu, który może również tworzyć akty normatywne, np. statut uczelni.