Postępowanie mandatowe w postępowaniu karnym skarbowym

Postępowanie mandatowe w postępowaniu karnym skarbowym – to szczególne postępowanie uregulowane w przepisach Tytułu II, Działu II, Rozdziału 15 Ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (Dz.U. 1999 nr 83 poz. 930, ze zm.), prowadzone przez finansowy organ postępowania  przygotowawczego lub przez jego upoważnionego przedstawiciela, a także przez niefinansowy organ postępowania przygotowawczego, mające zastosowanie w przypadku wykroczeń skarbowych. Drugim istotnym aktem prawnym zawierającym regulacje z zakresu postępowania mandatowego w postepowaniu karnym skarbowym jest Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 kwietnia 2011 r. w sprawie nakładania kary grzywny w drodze mandatu karnego za wykroczenia skarbowe (Dz.U. z 2016 r. poz. 853), z uwzględnieniem zmian wprowadzonych rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 22 lutego 2017 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie nakładania kary grzywny w drodze mandatu karnego za wykroczenia skarbowe (Dz.U. 2018 poz. 1160). Rozporządzenie to określa:

1) szczegółowe zasady i sposób wydawania funkcjonariuszom finansowych organów postępowania przygotowawczego upoważnień do nakładania kary grzywny w drodze mandatu karnego za wykroczenia skarbowe;

2) szczegółowe zasady nakładania kary grzywny i sposób jej uiszczania;

3) sposób ewidencjonowania grzywien nałożonych;

4) organy właściwe w sprawach rozliczania formularzy mandatu karnego;

5) wzór formularza mandatu karnego.

Uprawnionymi do nakładania kar grzywny w drodze mandatu karnego w tym postępowaniu są:

1. a) pracownicy urzędów skarbowych,

2) pracownicy i funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej wykonujący zadania w urzędach celno-skarbowych,

3) pracownicy i funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej wykonujący zadania Krajowej Administracji Skarbowej w komórkach organizacyjnych urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

Zasadniczo w postępowaniu tym, grzywnę w drodze mandatu karnego można nałożyć tylko wówczas, gdy osoba sprawcy i okoliczności popełnienia wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości, a nie zachodzi potrzeba nałożenia kary grzywny surowszej niż podwójna wysokość minimalnego wynagrodzenia. Dodatkowo wymagana jest zgoda sprawcy tego wykroczenia na przyjęcie mandatu. W jej braku, sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych.

Zgodnie z art. 138 § 1 Kodeksu karnego skarbowego, w przedmiotowym postępowaniu można nałożyć grzywnę w drodze mandatu karnego:

1) wydanego ukaranemu, po uiszczeniu przez niego kary grzywny bezpośrednio na ręce upoważnionego podmiotu, który ją nałożył;

2) kredytowanego, wydawanego za potwierdzeniem odbioru ukaranemu.

Mandat karny wydany wskazany w pkt 1) staje się prawomocny z chwilą uiszczenia kary grzywny upoważnionemu podmiotowi, który ją nałożył, a kredytowany – z chwilą pokwitowania jego odbioru przez ukaranego.