Prawo traktatowe

Prawo traktatowe – to dział prawa międzynarodowego, którego zainteresowaniem są reguły zawierania, wykonywania i uchylania umów międzynarodowych. Podstawowym źródłem prawa traktatowego jest Konwencja Wiedeńska o Prawie Traktatów sporządzona w Wiedniu dnia 23 maja 1969 r. (Dz. U. z dnia 2 listopada 1990 r.).

Jak stanowi art. 1 tej Konwencji, ma ona zastosowanie do traktatów między państwami. Pod pojęciem traktatu definiuje ona międzynarodowe porozumienie między państwami, zawarte w formie pisemnej i regulowane przez prawo międzynarodowe. Konwencji nie stosuje się do:

a) porozumień międzynarodowych zawartych między państwami a innymi podmiotami prawa międzynarodowego;

b) między „innymi” podmiotami prawa międzynarodowego;

c) zawartych w innej formie niż pisemna.

Powyższe nie wpływa na:

a) moc prawną takich porozumień;

b) zastosowanie do nich norm konwencji;

c) zastosowanie konwencji do wzajemnych stosunków między państwami, opartych na porozumieniach międzynarodowych, których stronami są również inne podmioty prawa międzynarodowego.

Konwencję o Prawie Traktatów stosuje się do traktatów zawartych przez państwa po wejściu w życie Konwencji. Konwencja nie działa wstecz. Ma zastosowanie do każdego traktatu, który jest aktem konstytucyjnym organizacji międzynarodowej lub przyjętego w ramach organizacji międzynarodowej. Każde państwo ma zdolność do zawierania traktatów. Czynność traktatowa dokonana przez osobę nieuprawnioną jest prawnie bezskuteczna, chyba że zostanie później zatwierdzona przez państwo. Przyjęcie tekstu traktatu następuje w wyniku zgody wszystkich państw uczestniczących w jego opracowaniu, a podczas konferencji międzynarodowej – w drodze głosowania, większością 2/3 państw obecnych i głosujących. Ustalenie autentyczności tekstu traktatu następuje:

a) w drodze procedury (przewidzianej w tekście traktatu lub uzgodnionej przez państwa);

b) w braku procedury – przez podpisanie ad referendum lub parafowanie.

Sposoby wyrażenia zgody na związanie się traktatem:

a) przez podpisanie;

b) przez wymianę dokumentów stanowiących traktat;

c) ratyfikację;

d) przyjęcie;

e) zatwierdzenie;

f) przystąpienie;

g) inny uzgodniony sposób.

W świetle Ustawy z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych (Dz.U. 2000 nr 39 poz. 443), związanie Polski umową międzynarodową wymaga zgody wyrażonej w drodze ratyfikacji lub przez zatwierdzenie, a także w drodze podpisania, wymiany not lub inny sposób dopuszczony przez prawo międzynarodowe. Traktat wchodzi dla państwa w życie w dniu, w którym wyrazi ono zgodę na związanie się traktatem.