Na czym polega krótka sprzedaż?
Jak wyjaśnia GPW w Warszawie, transakcje krótkiej sprzedaży to odwrócenie typowej kolejność transakcji giełdowych, podczas których kupuje się taniej, a następnie sprzedaje drożej. Operacja krótkiej sprzedaży oznacza, że najpierw inwestor sprzedaje na giełdzie pożyczony papier, a dopiero potem go odkupuje. Krótka sprzedaż może być bardzo efektywnie wykorzystana w strategiach arbitrażowych (np. łącząc krótką sprzedaż i zakup kontraktu terminowego).
Co jest celem krótkiej sprzedaży?
Stosownie do wyjaśnień GPW w Warszawie, istotą krótkiej sprzedaży jest zarabianie na spadkach kursów papierów wartościowych. Inwestor pożycza określoną liczbę akcji, spodziewając się spadku ich ceny. Jednocześnie zobowiązuje się oczywiście zwrócić je w określonym terminie, po odkupieniu na giełdzie. Jeżeli kurs danych papierów faktycznie spadnie, odkupienie ich po niższym kursie oznaczać będzie zarobek na różnicy między ceną sprzedaży (gdy kurs był wyższy) a ceną odkupu papierów (gdy kurs był niższy).
Jaka jest oficjalna definicja krótkiej sprzedaży?
Stosownie do ustawy – Prawo obrotu instrumentami finansowymi krótką sprzedażą nazywamy technikę inwestycyjną, która opiera się na osiąganiu zysku w wyniku spadku cen określonych papierów wartościowych, instrumentów rynku pieniężnego, instrumentów pochodnych lub tytułów uczestnictwa w instytucjach zbiorowego lokowania od momentu realizacji zlecenia sprzedaży tych praw, o ile zostały pożyczone w celu rozliczenia transakcji przez inwestora lub przez podmiot realizujący na rachunek inwestora zlecenie sprzedaży, albo nabyte w tym celu przez jeden z tych podmiotów na podstawie umowy lub umów zobowiązujących zbywcę do dokonania w przyszłości odkupu od nabywcy takich samych praw, do momentu wymagalności roszczenia o zwrot sprzedanych w ten sposób praw.
Jakie instrumenty finansowe mogą stanowić przedmiot krótkiej sprzedaży?
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 kwietnia 2006 r. w sprawie trybu i warunków pożyczania maklerskich instrumentów finansowych, z udziałem firm inwestycyjnych oraz banków powierniczych (Dz. U. z dnia 24 kwietnia 2006 r.) przedmiotem umowy pożyczki maklerskich instrumentów finansowych mogą być wyłącznie zdematerializowane papiery wartościowe dopuszczone do obrotu zorganizowanego, których wartość rynkowa wynosi nie mniej niż 100.000.000 euro i spełniające co najmniej jeden z następujących warunków:
1) dzienna średnia wartość obrotów danym papierem wartościowym na danym krajowym rynku regulowanym lub alternatywnym systemie obrotu wynosi nie mniej niż 250.000 euro;
2) dzienna średnia liczba transakcji danym papierem wartościowym na danym krajowym rynku regulowanym lub alternatywnym systemie obrotu wynosi nie mniej niż 50.
Kiedy klienci domów maklerskich mogą zawrzeć umowę krótkiej sprzedaży?
Firma pośrednicząca może zawrzeć z klientem umowę pożyczki papierów wartościowych w celu ich sprzedaży (tj. krótkiej sprzedaży), pod warunkiem wcześniejszego zawarcia z tym klientem ramowej umowy sprzedaży krótkiej.
Przed podpisaniem ramowej umowy sprzedaży krótkiej firma pośrednicząca jest obowiązana poinformować klienta o:
1) zasadach pożyczania papierów wartościowych;
2) ryzyku związanym ze sprzedażą pożyczonych papierów wartościowych;
3) miejscu i sposobie udostępniania listy, o której mowa w § 23 ust. 4 ww. rozporządzenia;
4) możliwości zawarcia w ramowej umowie sprzedaży krótkiej postanowienia o zapłacie pożyczkodawcy rekompensaty za pożytki, które przypadłyby uprawnionemu z papierów wartościowych, gdyby nie pożyczył papierów wartościowych na podstawie umowy pożyczki.
Ramowa umowa sprzedaży krótkiej powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności:
1) sposób, tryb i formę zawarcia, zmiany i rozwiązania umowy pożyczki;
2) sposób ustalania wynagrodzenia firmy pośredniczącej, jeżeli jest ono przewidziane;
3) wysokość i sposób ustanawiania zabezpieczenia sprzedaży krótkiej oraz tryb zaspokajania roszczeń z tego zabezpieczenia;
4) sposób udzielania rekompensaty, o której mowa w § 29 pkt 4 ww. rozporządzenia, o ile jest ona przewidziana;
5) współczynniki wag ryzyka, w odniesieniu do maklerskich instrumentów, stanowiących przedmiot zabezpieczenia sprzedaży krótkiej, o ile firma pośrednicząca przewiduje stosowanie tych współczynników w ustalaniu wysokości zabezpieczenia;
6) określenie terminu zwrotu pożyczonych papierów wartościowych bądź wskazanie trybu określania tego terminu, z zaznaczeniem, czy umowa pożyczki jest zawierana na czas określony, czy też zwrot papierów wartościowych będących przedmiotem pożyczki następuje w określonym w umowie czasie, po zgłoszeniu przez firmę pośredniczącą żądania ich zwrotu;
7) sposób i termin informowania pożyczkobiorcy o zdarzeniach określonych w ww. rozporządzeniu.
Zabezpieczenie krótkiej sprzedaży
Pożyczkobiorca jest obowiązany do ustanowienia zabezpieczenia sprzedaży krótkiej na rzecz firmy pośredniczącej udzielającej mu pożyczki papierów wartościowych w celu ich sprzedaży.
Na zabezpieczenie sprzedaży krótkiej składają się:
1) zabezpieczenie początkowe;
2) zabezpieczenie dodatkowe.
Zabezpieczenie początkowe stanowią wyłącznie:
1) gwarancje, akredytywy lub poręczenia bankowe;
2) środki pieniężne;
3) maklerskie instrumenty finansowe znajdujące się na liście, o której mowa w § 26 ust. 5 ww. rozporządzenia, przy czym za instrumenty takie uważa się także prawa do ich otrzymania;
4) bony skarbowe lub obligacje wyemitowane przez Skarb Państwa.
Zabezpieczenie dodatkowe stanowią wyłącznie:
1) środki pieniężne uzyskane ze sprzedaży pożyczonych papierów wartościowych;
2) środki pieniężne uzyskane ze sprzedaży maklerskich instrumentów finansowych stanowiących zabezpieczenie sprzedaży krótkiej w wyniku dokonywania czynności, o których mowa w ust. 8;
3) środki pieniężne inne niż wymienione w pkt 1 i 2;
4) maklerskie instrumenty finansowe znajdujące się na liście, o której mowa w § 26 ww. rozporządzenia przy czym za instrumenty takie uważa się także prawa do ich otrzymania;
5) bony skarbowe lub obligacje wyemitowane przez Skarb Państwa.
