Opcje drabinowe

Arkadiusz Napiórkowski

Chcesz założyć rachunek maklerski? Kliknij TUTAJ.

Opcje drabinowe (ang. ladder options), tak jak opcje wsteczne, występują w dwóch wersjach – jako opcje o zmiennej cenie realizacji (ang. floating-strike ladder options) oraz jako opcje o stałej cenie realizacji (ang. jhced-strike ladder options).

W przypadku opcji drabinowej o zmiennej cenie realizacji za cenę wykonania przyjmuje się wartość ekstremalną wyznaczoną nie spośród wszystkich cen zanotowanych przez instrument pierwotny w czasie życia kontraktu opcyjnego, lecz jedynie spośród pewnych poziomów cen. Są one ustalane na początku życia opcji i, podobnie jak szczeble drabiny, leżą w pewnej odległości między sobą. Dopóki cena instrumentu bazowego nie osiągnie lepszego, z punktu widzenia nabywcy opcji, poziomu (niższego dla opcji kupna, wyższego dla opcji sprzedaży), za cenę wykonania przyjmuje się najbardziej korzystny poziom cenowy osiągnięty od początku życia opcji. Opisany powyżej proces ma miejsce aż do dnia wygaśnięcia opcji.

Aby dokładnie pokazać mechanizm korekty ceny wykonania posłużę się następującym przykładem zilustrowanym na poniższym wykresie: Inwestor nabył drabinową opcję kupna na kurs USD/PLN z ceną wykonania 4,10 i odstępem między potencjalnymi cenami wykonania 0,10 PLN. Dopóki kurs dolara nie spadnie do 4,00, ceną wykonania pozostanie 4,10. Jeśli kurs USD/PLN spadnie poniżej 4,00, następną ceną wykonania może być dopiero poziom 3,90. W dniu wygaśnięcia porównujemy kurs spot do ustalonego w powyższy sposób kursu realizacji. Ponieważ najniższy zanotowany w okresie życia opcji kurs USD/PLN wyniósł 3,9432, a w dniu wygaśnięcia opcji osiągnął wartość 4,2336, nabywcy opcji przysługiwałaby jednostkowa wypłata w wysokości 0,2336 PLN.

Opcje drabinowe, w przeciwieństwie do opcji wstecznych, nie dają nabywcy pewności kupna (sprzedaży) instrumentu bazowego po najniższej (najwyższej) cenie. Dają one gwarancję zakupu po cenie odpowiadającej najniższemu poziomowi osiągniętemu przez instrument bazowy spośród tych wszystkich poziomów, które były określone w kontrakcie opcyjnym.

Od stron kontraktu zależy, na jaka liczbę poziomów cenowych, a także na jaką odległość między nimi się zdecydują. Im jest ich więcej i im są one częstsze, tym wyższa jest premia opcyjna, gdyż osiągnięcie każdego kolejnego poziomu staje się łatwiejsze, co zwiększa potencjalny dochód nabywcy opcji. Jeśli liczba poziomów jest bardzo duża i są one ustanowione w niewielkich odstępach, to odległość między sąsiednimi poziomami na tyle się zmniejsza, że opcja drabinowa staje się prawie opcją wsteczną.

Zastosowanie opcji drabinowych jest zbieżne z wykorzystaniem opcji wstecznych. Pozwalają one na wykorzystanieprzyszłych zmian cen aktywu bazowego w wyznaczaniu ceny wykonania opcji (opcje o zmiennej cenie realizacji) lub w zwiększaniu wartości funkcji dochodu (opcje o stałej cenie realizacji). Zmiana sposobu wyznaczania funkcji wypłaty pozwala na częściowe ograniczenie głównej wady opcji wstecznych – wysokiej ceny. Potencjalnie niższy poziom wypłaty, w porównaniu do opcji wstecznych, to także niższa premia opcyjna. Wydaje się więc, że opcje drabinowe są odpowiednim instrumentem dla inwestorów, którzy chcą zagwarantować sobie możliwość zmiany ceny wykonania, a jednocześnie nie są skłonni wydawać dużych kwot na premię opcyjna.

Fragment pracy Arkadiusza Napiórkowskiego „Charakterystyka, wycena i zastosowanie wybranych opcji egzotycznych” (Warszawa, 2001 r.). Praca ukazała się w ramach serii wydawniczej „Materiały i Studia” Narodowego Banku Polskiego, gdzie publikowane są opracowania, będące efektem badań pracowników Departamentu Analiz Makroekonomicznych i Strukturalnych oraz autorów z innych departamentów Narodowego Banku Polskiego, jak również uczelni oraz instytucji finansowych. Dotyczą one ważnych, z punktu widzenia teorii i praktyki, problemów związanych z bankowością i polityką pieniężną. Czasopismo ukazuje się w języku polskim. Wybrane numery dostępne są również w języku angielskim. Rozprowadzane jest bezpłatnie.