Arkadiusz Napiórkowski
Chcesz założyć rachunek maklerski? Kliknij TUTAJ.
Opcje wyboru (ang. chooser options, preference options, as-you-like-it options, pay-now-choose-later options) daje inwestorowi prawo do ustalenia w przyszłości, czy zakupiony instrument będzie opcją kupna, czy opcją sprzedaży. Wszystkie pozostałe parametry opcji, takie jak instrument bazowy, cena wykonania, data realizacji, czy wartość premii są określane na początku życia opcji. Także w momencie zawierania transakcji ustalany jest termin, do którego nabywca musi zdecydować o charakterze nabytej opcji, zwany dalej terminem wyboru. W przypadku opcji wyboru nie ma oczywiście rozróżnienia pomiędzy opcją kupna a opcją sprzedaży.
Decyzja inwestora o tym, na jaką opcję standardową ma zamienić posiadaną opcję wyboru, zależy oczywiście od wartości instrumentu bazowego w momencie decyzji o charakterze opcji. Jeśli cena instrumentu bazowego spadła i opcja sprzedaży jest warta więcej niż opcja kupna, wówczas posiadacz opcji wyboru zamieni ją na opcję put. W przypadku wzrostu ceny instrumentu bazowego, opcja wyboru będzie zamieniona na opcję kupna. W momencie decyzji o wyborze opcji nie powinien być brany pod uwagę pogląd inwestora na temat przyszłych zmian ceny instrumentu bazowego. Jeżeli oczekuje on aprecjacji kursu, a wyższą cenę na rynku ma opcja sprzedaży, powinien wybrać opcję put, sprzedać ją na rynku wtórnym, a za uzyskane środki nabyć opcję call. Analogicznie powinien postąpić, jeżeli oczekuje spadku ceny, a instrumentem więcej wartym jest opcja kupna.
W obrocie występują dwa typy opcji wyboru: opcja prosta i opcja złożona. Nabywca prostej opcji wyboru (ang. simple chooser option, standard chooser option, regular chooser option) ma prawo do wyboru w przyszłości pomiędzy opcją call a opcją put, przy czym obie opcje mają tę samą cenę wykonania i tam sam czas do wygaśnięcia. W przypadku złożonej opcji wyboru (ang. complex chooser option) standardowa opcja kupna i standardowa opcja sprzedaży, na które może być zamieniona opcja wyboru, charakteryzują się różnymi cenami realizacji lub różnymi terminami wygaśnięcia lub też oboma parametrami.
Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z prostą, czy ze złożoną opcją wyboru, jej cena powinna zwierać się w przedziale określonym w następujący sposób: minimalna wartość opcji odpowiada droższej z opcji standardowych, na które można zamienić opcję wyboru; wartość maksymalna opcji wyboru równa jest sumie cen opcji standardowych. Jeżeli któryś z powyższych warunków nie będzie spełniony, zaistnieje możliwość przeprowadzenia zyskownego arbitrażu.
Podstawowym czynnikiem decydującym o wartości konkretnej opcji wyboru jest okres czasu, w jakim inwestor jest zobligowany do określenia charakteru opcji. Jeżeli termin na podjęcie decyzji jest krótki, cena opcji będzie niewiele wyższa od określonego powyżej minimum. Wraz z wydłużaniem okresu czasu, cena opcji wyboru będzie rosnąć, ponieważ inwestor będzie mógł trafniej określić, który z dostępnych instrumentów przyniesie mu większy dochód.
W literaturze przedmiotu wyrażany jest pogląd, że opcje wyboru powinny być stosowane przez inwestorów w momencie, gdy oczekują oni znacznych zmian ceny instrumentu bazowego, a jednocześnie nie są w stanie określić kierunku tych zmian. Sytuacja taka ma miejsce np. przed opublikowaniem istotnych informacji, które mają wpłynąć na kurs aktywu bazowego. Inwestor nabywa opcję wyboru, a o jej charakterze decyduje po publikacji danych. Jeśli będą one oddziaływały pozytywnie na cenę instrumentu bazowego, inwestor wybierze opcję kupna, jeśli negatywnie – opcje sprzedaży. Należy jednak zwrócić uwagę, że podobny efekt może być osiągnięty przy użyciu opcji standardowych. Nabywca nie wiedząc, w którą stronę podąży cena instrumentu bazowego może nabyć opcję kupna i opcję sprzedaży. W momencie, gdy sytuacja się wyklaruje, odsprzedaje on opcję, z której nie spodziewa się uzyskać dochodu. Jeśli rynek opcji jest w miarę płynny, koszt strategii opartej na opcjach standardowych powinien odpowiadać cenie, jaką należałoby uiścić za opcję wyboru.
Aby zobaczyć, w jaki jeszcze sposób można wykorzystać możliwości opcji wyboru, musimy przez chwilę zastanowić się, jakie czynniki wpływają na wycenę opcji o różnych terminach wyboru. Ponieważ opcje o krótkich okresach wyboru służą do spekulacji na kierunek zmiany kursu aktywu bazowego, decydujący wpływ na ich wycenę ma cena rynkowa. Opcje o długich terminach wyboru zbliżone są do strategii straddle i strangle, więc o wartości pozycji w większym stopniu decydować będzie zmienność implikowana. Poprzez manipulację terminem wyboru inwestor może dopasowywać współczynniki wrażliwości (delta, gamma, vega, theta) do własnych potrzeb. Osiągnięte w ten sposób wartości powyższych współczynników mogą być do nieosiągnięcia przy zastosowaniu opcji standardowych.
Fragment pracy Arkadiusza Napiórkowskiego „Charakterystyka, wycena i zastosowanie wybranych opcji egzotycznych” (Warszawa, 2001 r.). Praca ukazała się w ramach serii wydawniczej „Materiały i Studia” Narodowego Banku Polskiego, gdzie publikowane są opracowania, będące efektem badań pracowników Departamentu Analiz Makroekonomicznych i Strukturalnych oraz autorów z innych departamentów Narodowego Banku Polskiego, jak również uczelni oraz instytucji finansowych. Dotyczą one ważnych, z punktu widzenia teorii i praktyki, problemów związanych z bankowością i polityką pieniężną. Czasopismo ukazuje się w języku polskim. Wybrane numery dostępne są również w języku angielskim. Rozprowadzane jest bezpłatnie.
