Zgodnie z art. 516[1] k.s.h. dopuszczalne jest dokonywanie transgranicznego łączenia spółek kapitałowych i komandytowo-akcyjnych.
Z połączenia transgranicznego wykluczone są jednak zagraniczne spółdzielnie, nawet jeśli w myśl przepisów Kodeksu spółek handlowych spełniają kryteria spółki zagranicznej, jak również spółki, których celem jest zbiorowe inwestowanie kapitału pozyskanego w drodze emisji publicznej, działające na zasadzie dywersyfikacji ryzyka oraz spółki której jednostki uczestnictwa są na żądanie ich posiadaczy odkupywane lub umarzane bezpośrednio lub pośrednio z aktywów tej spółki.
Plan połączenia transgranicznego powinien obejmować co najmniej:
(1) typ, firmę i siedzibę statusową łączących się spółek lub nowej zawiązanej przez połączenie spółki, oznaczenie rejestru i numer wpisu do rejestru każdej z łączących się spółek, ich sposób łączenia, stosunek wymiany udziałów,
(2) stosunek wymiany akcji, innych udziałów lub papierów wartościowych spółki przejmowanej bądź spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki na udziały lub akcje spółki przejmującej bądź spółki nowo zawiązanej i wysokość ewentualnych dopłat pieniężnych,
(3) inne prawa przyznane przez spółkę przejmującą bądź spółkę nowo zawiązaną wspólnikom lub uprawnionym z innych papierów wartościowych w spółce przejmowanej bądź w spółkach łączących się przez zawiązanie nowej spółki,
(4) inne warunki dotyczące przyznania udziałów, akcji lub innych papierów wartościowych w spółce przejmującej bądź nowo zawiązanej,
(5) dzień, od którego udziały albo akcje uprawniają albo inne papiery wartościowe uprawniają do uczestnictwa w zysku spółki przejmującej bądź spółki nowo zawiązanej, a także inne warunki dotyczące nabycia lub wykonywania tego prawa, jeżeli zostały one ustanowione,
(6) szczególne korzyści przyznane biegłym badającym plan połączenia lub członkom organów łączących się spółek, jeżeli właściwe przepisy zezwalają na przyznanie szczególnych korzyści,
(7) warunki wykonywania praw wierzycieli i wspólników mniejszościowych każdej z łączących się spółek oraz adres, pod którym można bezpłatnie uzyskać pełne informacje na temat tych warunków.
Plan połączenia transgranicznego powinien być zgłoszony przez spółkę nie później niż na miesiąc przed datą zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia tej spółki, na którym ma być podjęta uchwała o połączeniu. Również gdy spółki składają wniosek o ogłoszenie planu połączenia i w połączeniu uczestniczy więcej niż jedna spółka krajowa, obowiązuje termin 1 miesiąca na jego ogłoszenie.
Pisemne sprawozdanie, w którym zarząd spółki uzasadnia połączenie, musi zawierać co najmniej: podstawy prawne oraz uzasadnienie ekonomiczne połączenia, skutki połączenia dla wspólników, wierzycieli i pracowników, a także stosunek wymiany udziałów, akcji lub innych papierów wartościowych, o którym mowa w planie połączenia. Ponadto sprawozdanie powinno określać szczególne trudności wyceny udziałów lub akcji łączących się spółek. Jeśli zarząd otrzyma w odpowiednim czasie opinie przedstawiciela pracowników, dołącza ją do sprawozdania.
Dla zbadania planu połączenia wyznaczany jest na wniosek spółki biegły. Dokonuje tego sąd rejestrowy właściwy według siedziby spółki. Jeśli jednak wszyscy wspólnicy łączących się spółek wyrażą na to zgodę, wyznaczenie biegłego i jego opinia nie są wymagane. Dla zbadania planu połączenia łączące się spółki mogą wystąpić ze wspólnym wnioskiem o wyznaczenie biegłego lub biegłych do sądu rejestrowego właściwego dla spółki krajowej albo do organu właściwego dla spółki zagranicznej.
Wspólnicy łączących się spółek, przedstawiciele pracowników, a w ich braku i sami pracownicy mają prawo wglądu i bezpłatnego udostępnienia w lokalu spółki do planu połączenia, sprawozdań finansowych, sprawozdań zarządów z działalności łączących się spółek za trzy ostatnie lata obrotowe wraz z opinią i raportem biegłego rewidenta, jeżeli opinia i raport były sporządzane. Ponadto mają prawo wglądu do sprawozdania uzasadniającego połączenie i do opinii biegłego z badania planu połączenia. Powyższe podmioty mają także prawo do bezpłatnego udostępnienia w lokalu spółki odpisów powyższych dokumentów.
Skuteczność połączenia może być uzależniona w uchwale o połączeniu od zatwierdzenia przez zgromadzenie wspólników lub walne zgromadzenie warunków uczestnictwa przedstawicieli pracowników.
Wierzyciel spółki krajowej może żądać zabezpieczenia swoich roszczeń w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia planu połączenia, jeśli zdoła uprawdopodobnić, że połączenie to może zagrozić zaspokojeniu jego roszczeń. W razie sporu o udzieleniu zabezpieczenia rozstrzyga sąd właściwy według siedziby spółki na wniosek wierzyciela złożony w terminie dwóch miesięcy od dnia ogłoszenia planu połączenia. Wniosek ten nie wstrzymuje wydania przez sąd rejestrowy zaświadczenia o zgodności z prawem polskim połączenia transgranicznego.
W przypadku gdy spółką przejmującą lub spółką nową zawiązaną jest spółka zagraniczna, wspólnik spółki krajowej może żądać odkupu jego udziałów lub akcji, jeśli głosował przeciwko uchwale o połączeniu i zażądał zaprotokołowania swojego sprzeciwu. Żądanie wraz z dołączonym dokumentem akcji składa na piśmie w terminie 10 dni od dnia podjęcia uchwały o połączeniu.
Do żądania odkupu akcjonariusze spółki publicznej posiadający akcje zdematerializowane dołączają imienne świadectwo depozytowe, wystawione przez podmiot prowadzący rachunek papierów wartościowych zgodnie z przepisami o obrocie instrumentami finansowymi. Termin ważności świadectwa nie może upływać przed datą dokonania odkupu.
Odkupu udziałów lub akcji dokonuje spółka na rachunek własny lub wspólników pozostających w spółce. Na rachunek własny może nabyć udziały lub akcje, których łączna wartość nominalna wraz z udziałami lub akcjami nabytymi dotychczas przez nią, przez spółki lub spółdzielnie od niej zależne lub przez osoby działające na jej rachunek, nie przekracza 25% kapitału zakładowego. Cena odkupu nie może być niższa niż wartość ustalona dla celów połączenia.
Wniosek o wydanie zaświadczenia o zgodności połączenia transgranicznego z prawem polskim w zakresie procedury podlegającej temu prawu składa zarząd spółki do sądu rejestrowego, przy czym nie zgłasza się już do sądu uchwały po łączeniu się spółki w celu wpisania do rejestru (por. art. 507 par.1. k.s.h.). Stosuje się do niego odpowiednio przepisy o postępowaniu rejestrowym.
Do tego wniosku należy dołączyć:
(1) plan połączenia,
(2) sprawozdanie zarządu uzasadniające połączenie,
(3) opinię przedstawicieli pracowników, jeżeli zarząd otrzymał ją w odpowiednim czasie,
(4) opinię biegłego albo odpis zgody wszystkich wspólników łączących się spółek na odstąpienie od wymogu badania planu połączenia przez biegłego i sporządzenia przez niego opinii,
(5) dowód wyznaczenia wspólnego biegłego, jeżeli został on wyznaczony,
(6) dowód zawiadomienia wspólników o zamiarze połączenia,
(7) odpis uchwały o połączeniu,
(8) oświadczenie podpisane przez wszystkich członków zarządu, że uchwała o połączeniu nie została zaskarżona w wyznaczonym terminie albo powództwo o jej zaskarżenie zostało prawomocnie oddalone bądź odrzucone albo minął termin do wniesienia środka odwoławczego, o ile nie zachodzi przypadek wskazany w pkt 9,
(9) odpis oświadczenia o zrzeczeniu się na piśmie przez wszystkich uprawnionych prawa zaskarżenia uchwały o połączeniu lub odpis postanowienia sądu o wydaniu postanowienia zezwalającego na rejestrację połączenia (por. art. 516[18] k.s.h.),
(10) oświadczenie podpisane przez wszystkich członków zarządu o sposobie realizacji uprawnień wierzycieli i wspólników wynikających z przepisów prawa oraz uchwały o połączeniu.
Sąd rejestrowy niezwłocznie wydaje spółce zaświadczenie o zgodności z prawem polskim połączenia transgranicznego w zakresie procedury podlegającej prawu polskiemu i wpisuje do rejestru wzmiankę o połączeniu.
Zgłoszenie połączenia transgranicznego zgłaszane jest do sądu rejestrowego właściwego według siedziby spółki przejmującej lub spółki nowo zawiązanej w celu wpisania do rejestru. Zgłoszenie to składane jest przez zarząd spółki przejmującej lub zarządy albo organy administrujące spółek łączących się w drodze zawiązania nowej spółki.
Do zgłoszenia należy dołączyć:
(1) zaświadczenia organów właściwych dla łączących się spółek o zgodności połączenia transgranicznego z prawem właściwym dla każdej z łączących się spółek w zakresie procedury podlegającej temu prawu, wydane nie wcześniej niż w terminie sześciu miesięcy od dnia zgłoszenia,
(2) plan połączenia,
(3) odpisy uchwał o połączeniu,
(4) porozumienie określające warunki uczestnictwa pracowników, jeżeli jest ono wymagane.
Przedmiotem badania sądu rejestrowego jest w szczególności, czy łączące się spółki zatwierdziły plan połączenia na tych samych warunkach oraz czy zostały określone warunki uczestnictwa pracowników, jeśli wymagają tego odrębne przepisy. O wpisie połączenia do rejestru sąd rejestrowy zawiadamia niezwłocznie organy właściwe spółek.
Udziały lub akcje w spółce przejmowanej są w posiadaniu spółki przejmującej albo osoby działającej we własnym imieniu, ale na rachunek tej spółki albo spółki przejmowanej albo osoby działającej we własnym imieniu, ale na rachunek tej spółki, wówczas nie podlegają zamianie na udziały lub akcje w spółce przejmującej
W przypadku połączenia transgranicznego nie ma zastosowania uproszczony tryb łączenia.
Po dniu połączenia niedopuszczalne jest uchylenie albo stwierdzenie nieważności uchwały o połączeniu; postępowanie w przedmiocie zaskarżenia uchwały o połączeniu umarza się.
Spółka odpowiada wobec skarżącego za szkodę wyrządzoną uchwałą o połączeniu sprzeczną z ustawą, umową bądź statutem spółki lub dobrymi obyczajami.
W przypadku pozwu o uchylenie albo stwierdzenie nieważności uchwały, spółka może wystąpić do sądu z wnioskiem o wydanie postanowienia zezwalającego na rejestrację połączenia. Sąd wyda takie postanowienie, jeśli: powództwo jest niedopuszczalne, oczywiście bezzasadne albo uzna, po rozpoznaniu wniosku na rozprawie, że interes spółki uzasadnia przeprowadzenie połączenia bez zbędnej zwłoki. Postanowienie wydawane jest bezwłocznie, jednak nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia wpływu wniosku, a jeżeli są zadecyduje o rozpoznaniu wniosku na rozprawie – w terminie miesiąca. Przysługuje od tego zażalenie rozpatrywane w terminie dwóch tygodni.
Do transgranicznego łączenia się spółki komandytowo-akcyjnej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące transgranicznego łączenia spółek kapitałowych.
