Właściwość rzeczowa sądu polega na podziale spraw pomiędzy sądy różnego rodzaju, rozpoznające sprawy w I instancji i ze względu na rodzaj spraw. Jest to właściwość przedmiotowa z uwagi na podział spraw rozpoznawanych na sądy rejonowe oraz okręgowe. Ogólna zasada, która odnosi się do właściwości rzeczowej została zawarta w art. 16 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 Nr 43, poz. 296 ze zm.), która stanowi, że sądy rejonowe rozpoznają wszystkie sprawy z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów okręgowych. Właściwość sądów okręgowych wskazana została enumeratywnie w art. 17 Kodeksu postępowania cywilnego. Przepis ten pozwala na wyróżnienie dwóch kryteriów, na podstawie których zastrzeżono określone sprawy dla sądów okręgowych, tj. kryterium charakteru sprawy oraz kryterium wartości przedmiotu sporu (sprawy powyżej 75.000 zł oraz 100.000 zł w sprawach gospodarczych należą do rozpoznania przez sądy okręgowe).
W przypadku wytoczenia powództwa przed sąd niewłaściwy, sąd który stwierdzi swoją niewłaściwość przekaże sprawę sądowi właściwemu w drodze postanowienia, które może wydać na posiedzeniu niejawnym. Czynności dokonane w sądzie niewłaściwym pozostają w mocy. Gdy właściwość rzeczowa zostanie naruszona, może to stanowić przesłankę nieważności postępowania zgodnie z art. 379 pkt 6 Kodeksu postępowania cywilnego. Takie naruszenie może nastąpić w sytuacji kiedy sąd rejonowy orzekł w sprawie, w której sąd okręgowy jest właściwy bez względu na wartość przedmiotu sporu.
