Pobierz ten artykuł jako PDF
Jak wyjaśnia ustawa o obrocie instrumentami finansowymi, prawa do akcji (zwane w skrócie PDA) to papier wartościowy, z którego wynika uprawnienie do otrzymania, niemających formy dokumentu, akcji nowej emisji spółki publicznej, powstające z chwilą dokonania przydziału tych akcji i wygasające z chwilą zarejestrowania akcji w depozycie papierów wartościowych albo z dniem uprawomocnienia się postanowienia sądu rejestrowego odmawiającego wpisu podwyższenia kapitału zakładowego do rejestru przedsiębiorców.
Po co istnieją prawa do akcji (PDA)?
Funkcją tego papieru wartościowego jest wypełnianie pewnej luki czasowej jaka istnieje pomiędzy chwilą przydzielenia akcji inwestorowi, a chwilą rejestracji przydzielonych akcji w sądzie, co stanowi podstawę do rozpoczęcia obrotu akcjami na giełdzie.
Również w tym okresie zmieniać się może postrzeganie przez inwestorów wartości spółki i dlatego uprawnienie do zbycia albo nabycia akcji po ich zarejestrowaniu posiada dla inwestorów konkretną wartość. Ponieważ jednak nie mogą oni już obracać takimi prawami pochodnymi jak prawa poboru nowych akcji czy warranty subskrypcyjne na nowe akcje (uprawnienia takie wygasły w związku z emisją nowych akcji), a jeszcze nie mogą obracać samymi akcjami z nowej emisji, to powstającą w ten sposób lukę zapełniają prawa do akcji.
Niewątpliwym plusem nabywania praw do akcji jest możliwość zamrożenia gotówki tylko na okres od nabycia PDA do rozpoczęcia obrotu akcjami, podczas gdy przy objęciu akcji na rynku pierwotnym środki zostają zamrożone na dłuższy okres czasu. Należy jednak wziąć pod uwagę, że cena PDA może być jednak wyższa od ceny emisyjnej, co zmniejsza opłacalność takiej operacji, a ponadto w przypadku niezarejestrowania emisji spółka zwróci posiadaczom PDA tylko cenę emisyjną, że w przypadku nabycia PDA za kwotę większą nadwyżka nad cenę emisyjną nie podlega ochronie.
Obrót PDA na giełdzie w Warszawie
Prawa do nowych akcji spółek, których akcje już są przedmiotem obrotu giełdowego, są dopuszczone do obrotu giełdowego z upływem dnia otrzymania przez giełdę od spółki zawiadomienia o dokonanym przydziale akcji, o ile skutkiem przekształcenia praw do akcji w nowe akcje będą akcje tego samego rodzaju co już notowane na giełdzie, a prawa do nowych akcji zostały dopuszczone do publicznego obrotu (od tej ostatniej reguły istnieją pewne wyjątki).
W jaki sposób dochodzi do przekształcenia PDA w akcje?
Po decyzji sądu o zarejestrowaniu nowej emisji, spółka uzgadnia z Krajowym Depozytem Papierów Wartościowych oraz giełdą termin pierwszego notowania akcji. Zmiana PDA w akcje następuje automatycznie między ostatnią sesją przed rozpoczęciem notowań akcji a pierwszą sesją notowań akcji i nie powoduje dla akcjonariusza konieczności podejmowania jakichkolwiek działań.
